Sosy i pasty spełniają w kuchni greckiej różnoraką rolę. Mogą być pastami, które podaje się do pieczywa i warzyw, sosami do ryb, mięs, makaronów lub dipem do maczania. Je się je jako dodatek lub jako przystawkę. Niekiedy nazywa się je sałatkami, chociaż z konsystencji nie przypominają sałatki. Najczęściej mają konsystencję gęstej zupy lub aksamitnej pasty.
Lubię wykorzystywać różne pasty w charakterze przekąski, a niekiedy nawet głównego posiłku. Ten zwykle lekki posiłek, może być też sycącym daniem. Wszystko zależy od składników, z których został przygotowany.
Na początek przedstawię prosty, domowy sos z czosnkiem na bazie jogurtu (gr. Σπιτική σάλτσα με σκόρδο και γιαούρτι). To przepyszny sos, znacznie zdrowszy, niż przygotowywany z majonezem. Ma lekko kwaskowy smak, pasujący zwłaszcza do mięs, zarówno smażonych, jak i z grilla. Mo zna go tez wykorzystać jako dip do pieczonych warzyw. Jest bardzo prosty i szybki. Można go przygotować w zaledwie 5 minut, a wykorzystywać na wiele sposobów.Do jego przygotowania będziemy potrzebować zaledwie 3 składniki: czosnek, jogurt i sok z cytryny. Opcjonalnie można dodać do sosu posiekane świeże zioła.
Składniki:
- 200 g jogurtu naturalnego
- 4 ząbki czosnku
- Sok z 1 średniej cytryny
- Sól
Czosnek rozgniatamy z solą i mieszamy z sokiem cytrynowym. Do tego dodajemy jogurt, wszystko mieszamy i przekładamy do miseczki. Gotowe! Szybko, smacznie i tanio.
Pasta z pieczonego czosnku
Pozostając przy czosnku przypominam przepis na pastę skordou, czyli wykonaną z pieczonego w całości czosnku. Pasta ta służy do smarowania pieczywa, ale tez do makaronu, mięsa i grillowanych warzyw. Ma cudownie przydymiony zapach, jest łagodna w smaku i lekkostrawna.
Tzatziki
To jeden z najbardziej znanych sosów będący tradycyjną przystawką do ouzo lub raki. Klasycznie podawany do smażonych bakłażanów oraz do grillowanych mięs, oraz ryb. Świetnie sprawdza się jako przekąska oraz dodatek do giros w picie. Dla chętnych przepis na Tzatziki.
Taramosalata
To kolejne tradycyjne danie. Przygotowywane jest na Kathara Devtera oraz jedzone przez cały Wielki Post. Taramosalata mimo, że postna to weszła na stałe do grona popularnych przystawek. Uważana za sałatkę jest właściwie pastą z utartej ikry dorsza, oliwy i rozmiękczonego miękiszu chleba lub ziemniaków.
Taramosalata może przyjmować barwę od jasnokremowej po ciemnoróżową, w zależności od rodzaju użytej taramy. Przypominam przepis na różową taramosalatę oraz białą taramosalatę.
Melitzanosalata
To kolejna tradycyjna grecka sałatka-pasta. Przygotowywana z opieczonego bakłażana może mieć formę klasyczną lub bardzo popularną, jako melitzanosalata z jogurtem.
Na uwagę zasługuje też sałatka z bakłażana z serem Feta i papryką Florines, oczywiście w formie pasty.
Humus
To popularna na całym Bliskim Wschodzie pasta z ciecierzycy i tahini. Zwykle podaje się go polany dobrej jakości oliwą i przybiera cząstkami cytryny lub oliwkami. To świetny dodatek do pity, chleba świeżego oraz grzanek. Można go jeść jako przystawkę lub przekąskę.
Skordalia
Skordalia to pasta utożsamiana ze świętem 25 marca oraz z podawanym wówczas dorszem. Jednak może być podawana o każdej porze roku, jako dodatek do ryb, mięs i warzyw. Przygotowywana może być na bazie chleba, ziemniaków oraz orzechów lub migdałów. W skrócie opisałam wszystkie sposoby we wpisie skordalia na trzy sposoby. Jednak hitem w moim domu jest skordalia ze świeżego bobu. Szkoda tylko, że to akurat potrawa bardzo sezonowa.
Pasty oliwkowe
Pasty z oliwek nadają się do smarowania pieczywa, pity, sucharów oraz do makaronu. To tania i łatwa do przygotowania przekąska i przystawka do mięs, ryb oraz warzyw. Można ją przygotować zarówno z ciemnych, jak i z zielonych oliwek.
Pasty z warzyw strączkowych
Warzywa strączkowe mają swoje miejsce w greckiej piramidzie żywienia. I nic dziwnego, bo zastępują częściowo biało pochodzące z mięsa. Popularne tutaj groch, fasola i ciecierzyca doczekały się przetworzenia na pasty, które służą jako smarowidło do pieczywa. Przytaczam dwa przepisy z mojej strony: na pastę z ciecierzycy (nie mylić z humusem) oraz na tradycyjną pastę z grochu, czyli fava, specjalność Santorini.
Pozostałe pasty
Wśród tradycyjnych past greckich znajduje się pasta z anchois, która podawana jest do grillowanego chleba. Na uwagę zasługuje też pasta z pieczonej papryki i sera Feta. Inne tradycyjne pasty serowe to Tirokafteri, również na bazie sera Feta oraz przygotowywane na bazie jogurtu Galotiri. Ten ostatni to właściwie ser, ale że ma postać pasty to i jego przytaczam w tym spisie.
Na uwagę zasługuje też sos ziołowy, który może mieć różną bazę ziołową, ale zawsze ma w swym składzie dobrą oliwę o miękisz chleba. Na koniec dwa nie tradycyjne, ale bardzo smaczne sosy do grillowanego mięsa. Jak wiadomo, Grecy uwielbiają grillować, więc takie sosy tez pojawiają się na greckim stole. Pierwszy z nich to sos z dodatkiem chili, a drugi sos cebulowy z dodatkiem brandy np. greckiej Metaxy.
A ty, jakie sosy, pasty i dipy znasz i polecasz?
Jeśli spodobał ci się powyższy artykuł, to udostępnij go w mediach społecznościowych i podziel się nim z innymi.